Periodonti

Periodonti

1. Periodonti Nedir?
2. Periodontal Hastalıklar Nelerdir?
3. Periodontal Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
4. Diş Eti Hastalıklarına Yol Açan Nedenler Nelerdir?

Periodonti Nedir?

Periodonti, diş etlerinin, dişleri destekleyen kemik dokunun ve dişleri çevreleyen destek dokuların (cement, periodontal ligament ve alveol kemiği) hastalıklarıyla ilgilenen diş hekimliği dalıdır. Bu alanda doktora eğitimi tamamlamış ve uzmanlığını almış kişilere ise periodontist adı verilir. Periodontal hastalıklar, bakteriyel plak adı verilen yapışkan bir film tabakasının dişlerin yüzeylerinde birikmesi ve diş eti dokusuna yerleşmesi sonucu oluşur. Plak zamanla mineralleşerek sertleşir ve tartar veya diş taşı haline gelir. Diş etlerindeki iltihaplanma ve tahriş, diş eti çekilmesine, dişlerin destek dokusunun zayıflamasına ve hatta diş kaybına yol açabilir.

Periodonti, ağız sağlığının önemli bir parçasıdır ve dişlerin sağlam kalmasını, ağız dokularının sağlıklı olmasını ve genel sağlığı korumayı hedefler. Düzenli diş hekimliği kontrolleri ve iyi ağız hijyeni alışkanlıkları periodontal hastalıkların önlenmesinde önemli rol oynar.

Periodontal Hastalıklar Nelerdir?

• Gingivitis (Diş Eti İltihabı): Gingivitis, diş etlerinin iltihaplandığı bir durumdur. Plak birikimi ve bakteriyel enfeksiyonlar genellikle gingivite yol açar. Diş etleri kırmızı, şiş ve kanamalı olabilir. Ancak diş eti çekilmesi veya kalıcı hasar henüz oluşmamıştır. İyi ağız hijyenine dikkat ederek ve profesyonel diş temizliği ile gingivitis genellikle tersine çevrilebilir.
• Periodontitis (Diş Eti Hastalığı): Gingivitis tedavi edilmezse diş etlerindeki iltihap dişleri destekleyen kemik dokusuna yayılabilir ve periodontitis olarak adlandırılan daha ciddi bir duruma dönüşebilir. Periodontitis, diş eti çekilmeleri, dişlerin sallanması, diş eti cebi oluşumu ve kemik kaybı gibi belirtilerle karakterizedir. İleri evrelerde diş kaybına neden olabilir. Periodontitis tedavi edilmez ise hastalık ilerleyebilir ve kalıcı hasara neden olabilir.
• Periodontal Apse: Periodontal apse, periodontal ceplerde enfeksiyon ve irin birikimi sonucunda oluşan ciddi bir durumdur. Şiddetli ağrı, şişlik, hassasiyet, diş eti çekilmesi, diş sallanması, nefes kokması ve hatta ateş gibi belirtiler görülebilir. Bu durum acil tedavi gerektirir.
• Periodontal Cepler: Dişlerin etrafında oluşan diş eti cebi adı verilen derinliklere sahip boşluklardır. Plak birikimi bu ceplerde kolayca birikir ve periodontal hastalıkların ilerlemesine katkıda bulunur.
• Diş Eti Gerilemesi: Diş eti çekilmesi, dişlerin kök yüzeylerinin açığa çıkmasıyla karakterizedir. Bu durum dişlerin destekleyici dokularının zayıflamasına ve diş hassasiyetine neden olabilir. Diş fırçalama hataları, genetik faktörler, diş sıkma veya öğürme gibi alışkanlıklar ve periodontal hastalıklar diş eti gerilemesine katkıda bulunabilir.
• Agresif Periodontitis: Agresif periodontitis genellikle gençlerde ve genç erişkinlerde görülen bir durumdur. Diş eti iltihabının yanı sıra diş destek dokusunun hızlı bir şekilde zarar gördüğü agresif bir formdur. Sıklıkla diş kaybına neden olabilir ve erken teşhis ve tedavi önemlidir.
• Kronik Periodontitis: Kronik periodontitis en yaygın periodontal hastalık türüdür. Yavaş ilerler ve diş eti çekilmesi, diş sallanması ve kemik kaybı gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Diş etleri sürekli iltihaplıdır ve tedavi gerektirir.
• Peri-implantitis: Diş implantları çevresindeki dokularda meydana gelen iltihaplanmadır. İmplantın yerleştirildiği alanda diş eti çekilmeleri, kemik kaybı ve implantın gevşemesi gibi belirtiler görülebilir. İyi ağız hijyeni önemlidir ve bu durum tedavi edilmezse implant kaybına yol açabilir.
• Nekrotizan Periodontal Hastalık: Bu nadir görülen ve ciddi bir periodontal hastalıktır. Diş etlerinde doku ölümü (nekroz) meydana gelir ve şiddetli ağrı, kötü nefes ve diş eti çekilmeleri gibi belirtiler ortaya çıkar. Hızlı ilerleyen ve tedavi edilmesi gereken acil bir durumdur.

Periodontal Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

• Diş Eti Temizliği (Scaling): Diş etleri üzerinde biriken plak ve tartarın uzaklaştırılması için yapılan bir temizlik işlemidir. Diş hekimi veya periodontist, özel aletler kullanarak diş etleri ve dişler arasındaki birikintileri temizler. Bu işlem diş eti iltihabını azaltır ve diş eti sağlığını iyileştirir.
• Kök Yüzeyi Düzleştirme (Root Planing): Diş eti altında biriken plak ve tartarın uzaklaştırılması ve kök yüzeylerinin pürüzsüzleştirilmesidir. Bu işlem diş eti cebindeki bakterilerin temizlenmesini ve diş eti dokusunun sağlıklı bir şekilde yeniden yapışmasını teşvik eder.
• Periodontal Cerrahi: Bazı durumlarda ileri derecede hasar görmüş periodontal dokuların onarılması için cerrahi müdahale gerekebilir. Bu cerrahi prosedürler arasında kemik greftleri, yumuşak doku greftleri, periodontal cebin temizlenmesi ve şekillendirilmesi, kemik yeniden şekillendirme gibi işlemler bulunur. Amacı periodontal dokuları iyileştirmek ve kaybedilen kemik ve diş eti dokusunu geri kazandırmaktır.
• Antibiyotik Tedavisi: Bazı durumlarda periodontal hastalıkların kontrol altına alınması için oral veya sistemik antibiyotikler reçete edilebilir. Antibiyotikler, enfeksiyonu azaltmaya yardımcı olabilir ve iyileşmeyi hızlandırabilir. Antibiyotikler genellikle diğer tedavi yöntemleriyle birlikte kullanılır.
• Periodontal Bakım ve Takip: Periodontal tedavi sonrasında düzenli olarak yapılan periyodik kontroller ve profesyonel temizlikler, hastanın periodontal sağlığını izlemek ve tedavi sonuçlarını değerlendirmek için önemlidir. Diş hekimi veya periodontist, hastanın ağız sağlığını takip eder, diş eti durumunu değerlendirir ve gerekirse ek tedavi veya önlemler önerir.
• Ağız Hijyeni Eğitimi: Periodontal hastalıkların kontrol altına alınması ve tekrarlamasının önlenmesi için hastalara doğru ağız hijyeni alışkanlıkları öğretilir. Doğru diş fırçalama tekniği, diş ipi kullanımı, ağız gargarası kullanımı ve diğer etkili temizlik yöntemleri hakkında bilgi verilir. Ayrıca, sigara kullanımı gibi olumsuz alışkanlıkların bırakılması da önerilebilir.

Diş Eti Hastalıklarına Yol Açan Nedenler Nelerdir?

• Plak ve tartar birikimi: Ağızda bulunan bakterilerin birikerek plak ve tartar oluşturması, diş eti hastalıklarının ana nedenlerinden biridir. Plak, bakterilerin ve gıda artıklarının birleşimi olan yapışkan bir tabakadır. Plak zamanla sertleşerek tartara dönüşür ve dişlerin üzerinde birikir. Plak ve tartar, diş eti iltihabına (gingivit) yol açar ve ilerlemesi durumunda periodontit denilen daha ciddi bir diş eti hastalığına neden olabilir.
• Yetersiz ağız hijyeni: Dişlerin ve diş etlerinin düzenli olarak fırçalanması, diş ipi ve ağız gargarası kullanılması gibi iyi ağız hijyeni alışkanlıklarının sürdürülmemesi, plak birikimini ve diş eti hastalıklarını tetikleyebilir. Yetersiz ağız hijyeni, plak oluşumunu ve bakteri büyümesini artırarak diş etlerinde iltihaplanmaya yol açar.
• Sigara kullanımı: Sigara kullanımı diş eti hastalıklarının riskini artırır. Sigara içmek, diş etlerinde kan dolaşımını bozar, bağışıklık sistemini zayıflatır ve iyileşmeyi yavaşlatır. Bu durum diş eti hastalıklarının gelişimini hızlandırır ve tedavi sürecini zorlaştırır.
• Genetik faktörler: Bazı insanlar genetik olarak diş eti hastalıklarına daha yatkındır. Ailesinde periodontal hastalık öyküsü olan kişilerde diş eti hastalıklarının ortaya çıkma olasılığı daha yüksek olabilir.
• Hormonal değişiklikler: Hormonal değişiklikler, özellikle hamilelik veya menopoz gibi dönemlerde diş eti hastalıklarının riskini artırabilir. Hormon seviyelerindeki değişiklikler, diş etlerinin daha hassas hale gelmesine ve iltihaplanmaya neden olabilir.
• Diyabet: Diyabet vücuttaki kan şekerinin kontrolünü etkileyen bir hastalıktır. Diyabet diş eti hastalıklarının gelişimini kolaylaştırabilir ve tedavi sürecini zorlaştırabilir. Aynı zamanda diş eti hastalığı olan kişilerde kan şekeri kontrolünü olumsuz etkileyebilir.
• Stres: Stres bağışıklık sistemini zayıflatarak diş eti hastalıklarının ortaya çıkma olasılığını artırabilir. Ayrıca stres ağız hijyenine dikkat etme alışkanlığını azaltabilir ve böylece diş eti sağlığını etkileyebilir.
• Beslenme alışkanlıkları: Düşük besin değeri olan yiyeceklerin tüketimi, şekerli ve nişastalı gıdaların aşırı tüketimi diş eti hastalıklarının gelişimine katkıda bulunabilir. Bu tür besinler bakterilerin plak oluşturmasını teşvik eder ve diş etlerinde iltihaplanmaya yol açabilir.
• Diş fırçalama tekniği ve sertliği: Yanlış diş fırçalama tekniği veya çok sert bir fırça kullanmak, diş etlerinde yaralanmalara ve çekilmelere neden olabilir. Bu da diş eti hassasiyetine ve hastalıklarına yol açabilir.
• Dişlerde uyumsuz dolgular veya protezler: Yanlış uyumlu dolgular veya protezler, plak birikimine ve diş eti iltihabına neden olabilir. Bu da diş eti hastalıklarının gelişimini tetikleyebilir.
• Ağız solunumu: Burun tıkanıklığı veya uyku apnesi gibi durumlar nedeniyle ağız solunumu yapmak, ağız kuruluğuna ve diş eti hastalıklarına yol açabilir. Ağız kuruluğu, bakteri birikimini artırarak diş eti iltihaplanmasına katkıda bulunur.